VAROLUŞÇULUK VE NİHİLİZM

Nihilizme ve Varoluşçuluk temelde kutup karşıtı felsefelerdir. Nihilistler her şeye, hatta kendi varlıklarına kuşkuyla bakarken, varoluşçular varlığı, özellikle insanın varlığını daha yakından incelemekle ilgilenirler.

Var mısın?
Hiç hayatınızdaki bir şeyi derince sorguladınız mı? Belki Tanrı'nın varlığını araştırdınız ya da belki sadece birinin hayal gücümüzü ya da rüyasını anlatan kavramımız hakkında düşünmüştünüz. Bunlar, filozofların düzenli olarak ele aldığı düşünce ve sorulardır; Anlamak için çok düşünce ve çalışma gerektiren sorular. Bununla birlikte, insan varlığı hakkında düşüncenin karşıt uçlarını tanımlamaya yaklaşan iki düşünce kolu vardır ve biraz daha bütün olma felsefesini anlamamıza yardımcı olur: Nihilizm ve varoluşçuluk. Bu iki felsefe, gördüğümüz ve yaşadığımız şeylerle ilgili en temel insani soruların derinliklerine girmektedir. Bunların hepsi bir illüzyon mudur yoksa gördüğümüz ve yaşadığımız şeylere güvenebilir miyiz? Neyin gerçek olduğunu ve neyin önemli olduğunu nasıl belirleyeceğiz? Bunlar varlık felsefesinde araştırılan bazı sorular.

Nihilistik ve Varoluşçu Düşünce Tarihi ve Karşılaştırması
Nihilizme 19. yüzyıl boyunca popülerlik kazandı ve romancı Ivan Turgenev'in yazıları sayesinde daha görünür hale geldi. Filozoflar, bu fikri, gerçek olanın var olmadığı için imkansız olmanın değişim kavramını belgeleyen Elea'nın Parmenides'iyle (b. C. 515 - 450) binlerce yıldır bu fikri terfi ettirmişlerdir. Buda aynı zamanda varoluş illüzyonuyla ilgili fikirleri ya da çevremizdeki şeyler gerçek gibi görünse de, hepimizin yanılsamayla yaşadığından ve kaçmak ya da daha yüksek bir realiteye tercüme etmesi gerektiğinde iyi biliniyordu. Bu düşünceler, tarih boyunca Filizofiye Immanuel Kant'a (1724 - 1804) süzüldü. Varoluş hakkındaki düşünceleri, kişinin kendi anlayışının merkezinde olduğunu varsaydı. Bu, solipsizm fikrini ya da sadece siz olduğunuzu ve gördüğünüz ve yaşadığınızın yalnızca hayal gücünüzün figürleri olduğunu desteklemektedir.

Varoluşçu düşünce çoğunlukla insan varlığı ve anlamı ile ilgilidir. Bu felsefe insan özgür iradesi, yaşam tercihleri, bireysel doğaya karşı mücadele, yaşam mücadelesi, mantıksızlık ve kişisel sorumluluk da dahil olmak üzere birçok alanı araştırıyor. Hiçbir inanç sistemi, din ya da siyasi sistem varoluşçuluk felsefesine münhasır iddia edemezken, çeşitli köklü birçok filozof, temel ilkelerini kabul eder. ya da örneğin, bir dini filozof olan Kierkegaard, bir anti-Hristiyan Nietzsche, bir ateist Sartre ve bir ateist Camus, varoluşçuluğun gerçek anlamın aranmasıyla ilgili olduğuna ve insanın acı çekmesi, yoksulluk, ölüm ve diğer gelişmemiş olaylar. Bununla birlikte, çoğunlukla varoluşçular özgür irade ve kişiliğe sıkıca inanır ve birinin inanç sistemini başkalarına dayatmaya şiddetle karşıdırlar.

Nihilizmin Türleri ve Varoluşçuluk
Nihilizmin başlıca türleri, metafizik nihilizm, mereolojik nihilizm, kısmi nihilizm ve ahlak nihilizmidir.

Metafiziksel nihilizm, hiçbir şeyin bulunmadığı ve her şeyin bir illüzyon olduğu hipotezidir. Hayat sadece bir rüyadır.

Mereolojik nihilizm ise, cisimlerin mevcut olmadığını, sadece atomik ve atom altı parçacıkların bulunduğunu belirtir. Bu felsefede, yaşadığımız şey nesne ve nesneler değil, onlara atfettiğimiz fikirlerdir.

Yazan: Öğretim Üyesi: Joshua Sipper

Çeviren: A.Kara

NİHİLİZM VE ATEİZM ARASINDAKİ FARK

Ateizm tanrıların varlığına inanmaz, temelinde bu kadardır ve başka hiçbir şey yoktur. Nihilizmin birçok formu vardır ve sorunuzun yorumu, ne tür bir "nihilizme" başvurduğunuza bağlıdır.

İki biçimde inceleyelim:
Metafizik nihilizme (var olan herhangi bir şey olduğuna inanmamak)
Ahlaki nihilizm (nesnel ahlaka inanmamak)

Metafizik Nihilizm ve Ateizm

1. Ateistler herhangi bir tanrı varlığına inanmazlar.
2. Aşırı (metafizik) nihilistler, tanrılar ve kendileri de dahil olmak üzere herhangi bir şeyin var olduğuna inanmazlar.
3. Dolayısıyla aşırı (metafizik) nihilistler ateisttir.
4. Tüm metafizik nihilistler ateist değillerdir, çünkü tamamen ret yoktur, tanrıların var olduğu düşünülmektedir.

Ahlaki Nihilizm ve Ateizm

1. Ateistler herhangi bir tanrı varlığına inanmazlar.
2. Ahlaki nihilistler nesnel ahlak olduğuna inanmazlar, yani içsel olarak iyi veya kötü eylemler yoktur.
3. Ahlaki nihilistler tanrılara inanabilir veya inanmayabilir, ancak objektif ahlaka inanmadıkları için herhangi bir Tanrının nesnel ahlakın kaynağı olduğuna inanmazlar.
4. Ateistler, objektif ahlakın varlığına inanabilirler ya da inanmayabilirler ancak ahlakın tanrı tarafından verildiğine inanmıyorlar, çünkü herhangi bir tanrıya inanmıyorlar.

Dolayısıyla ateizm ve metafizik nihilizm birbiri ile ilişkilidir fakat ateizm ve ahlaki nihilizm birbiri ile ilişkili değildir çünkü büyük oranda örtüşmez. En önemli nokta: Felsefi ve pratik olarak ahlaki değerlere sahip olmanın veya herhangi bir tanrıya inanmanın mümkün olmadığıdır!

Metafizik Nihilizm ve Ateizm
Bu Nihilizm türü, en uç metafizik biçiminde, her şeyi inkar eden aşırı şüpheciliğin (kendi de dahil) felsefi bir duruşudur. Bu aşırı nihilist biçiminin ateizmi otomatik olarak gerektirdiğini söyleyebilirim. Öte yandan, bir veya daha fazla tanrıya inanmak, otomatik olarak nihilist olamazsınız demektir.
Bir ateist olarak, metafizik bir nihilist olabilirsiniz, ancak muhtemelen değilsiniz.

Ahlakî Nihilizm ve Ateizm
Nesnel ahlak gibi bir şey olmadığını belirten ahlaki (veya etik) nihilizmden bahsediyorsanız, ateizm ile bağlantısı yoktur.
Nesnel ahlakı anlamıyla kabul etmemek, doğru veya yanlış gibi bir şey olmadığını kabul etmektir.

Pek çok teist, tanrılarının bir ahlak kaynağı olduğuna inanıyor. Ahlakın tanrıdan geldiğine inanmak, teistsleri genellikle ateistlerin ve dinlere inanmayan insanların ahlaki değerlere sahip olmadığına inanmaya iter. Bu gerçek dışıdır! Tanrıya inanmak ve ahlaki değerlere sahip olmak felsefi olarak birbiri ile ilgisizdir. Çoğu ateist ve dinsizin ahlaki değerleri vardır. Sadece bunların tanrı tarafından verildiğini düşünmüyorlar.

Aynı şekilde, objektif ahlaka inanmamanın, herhangi bir tanrının varlığı ile ilgisi yoktur. Bir teistik ahlaki nihilist olmak isteseydim, objektif bir ahlakın kaynağı olmayan, yani doğru veya yanlış olanı yazmayan bir tanrıya basitçe inanabilirdim. Bu, bildiğim kadarıyla tüm mevcut insanlık dinlerini diskalifiye edecektir.

Yazan: A.Kara

NİHİLİZM NEDİR?

Hiççilik ya da Yokçuluk anlamlarına gelen bir düşünce akımı olan Nihilizm 19. yüzyıl ortalarında Rusya'da, özellikle genç entelektüel kesim arasında taraftar bularak yükselen ve felsefi akımlar arasında yer edinen bir yaklaşımdır. Latincede 'Hiç' anlamına gelen Nihilizm, Nihil sözcüğünden türemiştir. Her şeyin anlamdan ve değerden yoksun olduğunu savunur. Nihilistler tanrının varlığını, iradenin özgürlüğünü, bilginin imkanını, ahlakı ve tarihin mutlu sonunu reddederler ve bu hiç bir iradeye boyun eğmeyen görüşler topluluğu anlamına da gelir. Nihilizmin kabul gördüğü alanlar:Siyaset,Bilgi Felsefesi ve Ahlaktır.

Nihilist düşünce sisteminin etkisinde kalan düşünürler: Friedrich Nietzsche,Neyzen Tevfik, Ludwig Andreas Feuerbach, Henry Thomas Buckle, Max Stirner, Albert Camus, Arthur Schopenhauer, Jean-Paul Sartre ve Herbert Spencer'dır. Bunlardan bazılarına göre Nihilizm şöyledir:

*Bir felsefi görüş olan nihilizm, hiçbirşeyin var olmadığını ve hiçbir şeyin bilinemeyeceğini savunur. Nihilizm bilgi,değer ve varlık felsefeleri üzerine kurulu bir öğretidir. Bu felsefenin savunucusu İlk Çağ Yunan filozofu Gorgias'dır. Gorgias'ın sofistike görüşüne göre 'hiçbir şey var değildir.' Bir şey var olsa bile o bilinemez. Var olduğu bilinse bile başka bir kişiye aktarılamaz. Çünkü sofistlere göre duyum ve algı, yani dil ve sembollerden oluşan iletişim güvenilir değildir. Onlara göre göreceli olması nedeniyle iletişim bu şekilde güçlü değildir.

*Bir diğer önemli kurucusu ise Nietzsche’dir. Var olan değerlere ve düzene karşı çıkan Nietzsche modern toplumların benimsediği değerlerin geleneksel olan yönlerinin dayandığı temellerin çöktüğünü ve güvenilir olmadığını söyler. Bu sebeple eski dayanaklara sahip olan değerlerin değişerek baştan oluşması gerektiğini benimser. Ona göre bunun en büyük yaratıcısı insandır. Çünkü insan yeni bir değer yarattığı derecede üstün varlık olarak tanınır.

Nietzsche’ye göre insanlar ikiye ayrılır; Güçlü ve zayıf insanlar. Mevcutta bulunan ahlak sistemini zayıf insanlar oluşturmuştur, bu ahlak sistemi köle ahlakıdır. Köle ahlakı insanların zayıflıklarını ön plana çıkaran, yaşam gücünün eksilmesine sebep olan ahlaktır. Bu ahlakın karşısında güçlü insanların oluşturduğu efendi ahlakı vardır. Efendi ahlakı güç istenciyle oluşan üstün insan ahlakıdır. Üstün insan çağının her türlü kokuşmuş değerlerini reddeden, kendisini aşmış ve yeni değerler oluşturabilme gücüne sahip insandır. Kendi değerini kendisi oluşturabilen insan kendi ahlakını kendi oluşturur. Bu nedenle evrensel ahlak anlayışı olamaz.

Yazan: N.Kara